Les 7

Rokade bestaat niet, bij Shogi. In plaats daarvan maken de spelers doorgaans zogenaamde “forten” [Japans: kakoi; Engels: castles, naar aanleiding van hun term voor rokeren: to castle]. Kakoi betekent “omheinde versterking”, en we hebben voor “fort”gekozen in plaats van “kasteel” of zelfs “paleis”. Helaas kwamen de Engelsen, jaren nadat bij ons het woord “fort” was ingeburgerd, op het onzalige idee om de naam van het fort Yagura te vertalen met Fortress. Noodgedwongen nemen we dat Engelse woord dus niet over maar laten we het Japanse origineel staan. Ya = pijl en Kura = opslagplaats, dus redelijk toepasselijk is de Engelse naam wel.

Er zijn tientallen forten in Shogi, met allemaal hun eigen eigenschappen, ten dienste van de diverse openingen [zeg maar: specialist-forten].

Ze zullen tijdens het spelen gaandeweg de revue passeren. Sommige forten komen heel vaak voor, andere minder vaak.

Het karakter “kakoi” is hetzelfde als dat van het karakter “I” in de volledige naam van Go: Igo. “omheining” en “insluiting” zijn natuurlijk verwante begrippen. Het karakter “go” in Go is verwant aan het karakter “gi” [“ki”] in Shogi [en “sho” betekent gewoon “generaal”: het generaalsspel], en dat betekent “spel, bordspel” [het zit als “qi” in Xiangqi, Chinees schaak, in welk spel “xiang” letterlijk “olifant” betekent]. Koreaans schaak, Janggi, betekent eveneens “generaals-spel”, maar dat Koreaanse spel is een variantspel van Chinees schaak en heeft verder niets met Shogi te maken. Om het verhaal compleet te maken: in China heet Go Weiqi, en dat wordt weer met ongeveer dezelfde karakters geschreven als Igo [insluitingsspel]. En men spéélt ook een beetje met die karakters: “go” wordt met een steenradicaal [betekeniscategorieaangever] geschreven, en “gi” met een houtradicaal, met overigens hetzelfde karakter. Dus: “het stenen spel” versus “het houten spel”, zeg maar.

 

Leave a Comment